Παγκόσμια Ημέρα Πόλεων: Καλύτερη πόλη, καλύτερη ζωή

 

Η 31η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Πόλεων (World Cities Day), στο πλαίσιο του Προγράμματος Ανθρώπινων Οικισμών των Ηνωμένων Εθνών (United NationsHuman Settlement Programme, UN-Habitat). Έτσι ολοκληρώνεται ο «Οκτώβριος: μήνας αφιερωμένος στις πόλεις» (Urban October), η ετήσια εκστρατεία του ΟΗΕ που επιδιώκει να συμβάλλει στην επίτευξη των 17 Στόχων για την Αειφόρο Ανάπτυξη 2030 (SDGs), και κυρίως του Στόχου 11 («Αειφόρες Πόλεις και Κοινότητες»).

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Πόλεων έχει ως κεντρικό θέμα την «ενίσχυση της χρηματοδότησης ενός πιο αειφορικού μέλλοντος στις πόλεις για όλους» και προσκαλεί σε δράση και συνεργασία διεθνείς οργανισμούς, κυβερνήσεις, τον ιδιωτικό τομέα και την κοινωνία των πολιτών, προκειμένου ο αστικός σχεδιασμός να προσελκύει και να στηρίζεται σε μετασχηματιστικές προοπτικές και επενδύσεις. Οι πόλεις φιλοξενούν σήμερα το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ εκτιμάται ότι είναι κατά 10-15 °C θερμότερες από αγροτικές περιοχές. Απαιτείται, λοιπόν, άμεση αλλαγή παραδείγματος σε ό,τι αφορά την ανθεκτικότητα και την ανάπτυξή τους.

Εκτός από την αύξηση των οικονομικών πόρων που είναι αναγκαίοι για την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, των μεταφορών, των κοινωνικών υπηρεσιών κ.λπ. προς την κατεύθυνση της αναβάθμισης της ποιότητας ζωής στις πόλεις, εξίσου σημαντικές είναι καινοτόμες δράσεις που προτείνουν και οδηγούν σε λύσεις αειφορικές, φιλικές προς το περιβάλλον, ασφαλείς, δίκαιες και χωρίς αποκλεισμούς.

Τέτοιες προτάσεις προκύπτουν και από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΠΕ/ΕΑΑ), στο πλαίσιο της οποίας υλοποιούνται προγράμματα που ενημερώνουν, ευαισθητοποιούν και ενεργοποιούν τα μέλη της εκπαιδευτικής και της ευρύτερης κοινότητας. Η προώθηση αρχών και αξιών για την κατανόηση της αλληλεξάρτησης ανθρώπου και φύσης και της ποιότητας ζωής στις πόλεις, η δημιουργία κινήτρων για ενεργό συμμετοχή στην προστασία και βελτίωση του φυσικού και του δομημένου περιβάλλοντος, η ενθάρρυνση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, η αστική περιβαλλοντική δικαιοσύνη, η αναζήτηση και αξιοποίηση λύσεων που προέρχονται από την ίδια τη φύση για την αντιμετώπιση των πολλαπλών προκλήσεων στις σύγχρονες αστικές περιοχές, όπως η κλιματική αλλαγή, είναι μερικά από τα πεδία στα οποία η ΠΕ/ΕΑΑ επικεντρώνεται θεματικά σε όλον τον κόσμο, συμβάλλοντας στην κοινή προσπάθεια για ευαισθητοποίηση, ανάπτυξη γνώσης, αλλαγή στάσεων και αξιών και κινητοποίηση για δράση στην κατεύθυνση του οράματος για «πιο αειφόρες πόλεις».

#WorldCitiesDay #WCD #SustainableCities #UrbanOctober #SDGs #EnvironmentalEducation #SustainabilityEducation

 

Ερευνητική δραστηριότητα του ΕργΠΕ-ΕΚΠΑ με θέμα το «αειφόρο σχολειό» - Περιβαλλοντική εμπειρία μαθητών προσχολικής ηλικίας στο αστικό πάρκο του σχολείου τους

Συνεχίζοντας πάνω στον θεματικό άξονα του «αειφόρου σχολείου», σήμερα παρουσιάζουμε μία ακόμα ερευνητική εργασία που υπογράφεται από μέλη της ομάδας του ΕργΠΕ-ΕΚΠΑ, η οποία εστιάζεται στην ανάδειξη και διερεύνηση των μαθησιακών ευκαιριών που προσφέρει η διασύνδεση του σχολείου με τους ανοιχτούς χώρους αστικού πρασίνου της γειτονιάς και της κοινότητας.

Με μελέτη περίπτωσης ένα Νηπιαγωγείο και πλαίσιο ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αξιοποιήσαμε συμμετοχικές και ελάχιστα παρεμβατικές τεχνικές ποιοτικής έρευνας, όπως η «περιπατητική συνέντευξη», για να καταγράψουμε τις αφηγήσεις 5χρονων παιδιών-μαθητών για τις εμπειρίες τους σε ένα οικείο πάρκο που επισκέπτονταν καθημερινά: ποιες οι εξερευνήσεις τους, τα παιγνίδια, οι δραστηριότητές τους και η αίσθηση του τόπου στο συγκεκριμένο πάρκο, έναν χώρο που μοιράζονταν με τους φίλους, τους συμμαθητές, τους δασκάλους και μέλη της οικογένειάς τους;

Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι τα παιδιά όρισαν την εμπειρία τους στο πάρκο με βάση τρεις διαστάσεις. Ως προς:

α) τα φυσικά περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες-ποιότητες του πάρκου,

β) το πάρκο ως έναν χώρο κοινωνικοποίησης και κοινωνικής επαφής, και

γ) τις συναισθηματικές παραμέτρους των συναντήσεών τους μέσα στο πάρκο.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι τρεις διαστάσεις είναι αλληλένδετες, η μία επηρεάζει και επηρεάζεται από την άλλη, και συνολικά εκφράζουν τις εμπειρίες των παιδιών στον συγκεκριμένο αστικό χώρο πρασίνου.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Environmental Education Research.

Εδώ η πλήρης αναφορά του άρθρου:

Daskolia, M., & Chouliara, K. (2023). Into the park: exploring preschool children’s experience in a local urban park. Environmental Education Research. https://doi.org/10.1080/13504622.2023.2237707

#PreschoolChildren #UrbanPark #UrbanGreenSpaces #WalkingInterview #NarrativeResearch #EnvironmentalEducation #SustainabilityEducation

Ερευνητική δραστηριότητα του ΕργΠΕ-ΕΚΠΑ με θέμα το «αειφόρο σχολειό» - Πόσο «αειφόρο» μπορεί να είναι ένα σχολείο Waldorf;

Δύο ακόμα δημοσιεύσεις της ομάδας του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ (ΕργΠΕ-ΕΚΠΑ), οι οποίες βασίζονται στη δεύτερη κατά σειρά έρευνα που παρουσιάζουμε σήμερα, η οποία και αυτή κινείται στη θεματική του «αειφόρου σχολείου».

Η πρώτη εργασία μας δημοσιεύτηκε στο ελληνικό επιστημονικό περιοδικό «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία», ενώ η δεύτερη στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Education Sciences».

Και οι δύο προέκυψαν από μια μικρή κλίμακας ποιοτική έρευνα που επεδίωξε να εξετάσει, θεωρητικά και εμπειρικά, τη σχέση ανάμεσα στην «εκπαίδευση Waldorf» και στην ιδέα του «αειφόρου σχολείου». Αναλύσαμε και συγκρίναμε αρχικά την ιστορική διαδρομή μέσα από την οποία προέκυψαν και εξελίχθηκαν οι δύο παιδαγωγικές προτάσεις, καθώς και τις βασικές έννοιες και αρχές που εισάγουν. Στη συνέχεια, με μελέτη περίπτωσης ένα Ελληνικό σχολείο που ακολουθεί την παιδαγωγική Waldorf, επιχειρήσαμε να αποτυπώσουμε εμπειρικά τους κοινούς τόπους, ακολουθώντας μια αφηγηματικού τύπου μεθοδολογική προσέγγιση και διεξάγοντας ημιδομημένες συνεντεύξεις με εκπαιδευτικούς του σχολείου. 

Η θεματική ανάλυση ανέδειξε τρεις άξονες στους οποίους εστιάζεται η σύγκλιση ανάμεσα στο συγκεκριμένο σχολείο Waldorf και στην πρόταση για ένα αειφόρο σχολείο: καταρχάς στο επίπεδο της παιδαγωγικής καινοτομίας και ποιότητας και ακολούθως σε εκείνα της καλλιέργειας κλίματος συνεργασίας και συμμετοχής της εκπαιδευτικής κοινότητας και της ηγεσίας του σχολείου της, όπως επίσης οργάνωσης των υποδομών και καθημερινών λειτουργιών του σχολείου προς την κατεύθυνση της περιβαλλοντικής αειφορίας. Αν και δεν πληρούνταν όλα τα κριτήρια ενός αειφόρου σχολείου, οι εκπαιδευτικοί του σχολείου Waldorf θεωρούν ότι η έννοια της αειφορίας ενυπάρχει στη φιλοσοφία και την καθημερινή σχολική πρακτική της εκπαιδευτικής πρότασης Waldorf και ότι το σχολείο τους κινείται προς την κατεύθυνση της εκπαίδευσης για την αειφορία.

Η έρευνα αυτή προσφέρει αξιόλογες ενδείξεις για τη δυνατότατα ανάπτυξης μιας γόνιμης συνομιλίας σε επίπεδο εκπαιδευτικής θεωρίας και πράξης ανάμεσα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη και σε συγκεκριμένες, παλαιότερες και νεότερες, εκπαιδευτικές προτάσεις που προσεγγίζουν το σχολείο μέσα από μια μεταρρυθμιστική δυναμική.

Και η πλήρης αναφορά για καθεμία από τις δύο δημοσιεύσεις:

Δασκολιά Μ., Κέκερη, Ε., & Τσεβρένη, Ι. (2020). Τα παιδιά ως ερευνητές στο πλαίσιο του αειφόρου σχολείου. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία, 2(2), 1-18. https://doi.org/10.12681/ees.22975

Daskolia, M., & Koukouzeli, V. (2023). How Sustainable Is a Waldorf School? Exploring the Congruence between Waldorf Education and the Sustainable School Approach in a Greek School Case Study. Education Sciences, 13(4), 403. https://doi.org/10.3390/educsci13040403

#WaldorfEducation #SustainableSchool #SustainabilityEducation #EnvironmentalEducation

Ερευνητική δραστηριότητα του ΕργΠΕ-ΕΚΠΑ με θέμα το «αειφόρο σχολείο» - Οι μαθητές/τριες σε ρολό ερευνητών/τριών για τον μετασχηματισμό του σχολείου τους σε αειφόρο.

 

Μία από τις θεματικές περιοχές που έχουν απασχολήσει, και συνεχίζουν να απασχολούν, την ερευνητική δραστηριότητα του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ είναι ο σχεδιασμός εκπαιδευτικών παρεμβάσεων για τη μελέτη και την ανάδειξη των όρων για ένα «αειφόρο σχολείο» στο πλαίσιο της θεωρίας και της πράξης της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Αυτή την εβδομάδα παρουσιάζουμε σύντομα, σχολιάζουμε και δίνουμε πρόσβαση σε τρεις διαφορετικές δημοσιεύσεις της ομάδας μας με αυτόν τον ερευνητικό προσανατολισμό.

Η πρώτη, που παρουσιάζουμε σήμερα, είναι η μελέτη περίπτωσης ενός Γυμνασίου της Αττικής, στην οποία επιδιώχτηκε και εξετάστηκε η συμμετοχή 20 μαθητών/τριών σε ερευνητικές διαδικασίες με αντικείμενο και στόχο την επίτευξη αλλαγών στο σχολείο τους στην κατεύθυνση της ιδέας του «αειφόρου σχολείου». Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η συμμετοχή των μαθητών/τριών διαμορφώθηκε σταδιακά, ανάλογα με τις διαφορετικές φάσεις υλοποίησης της έρευνας και τις παιδαγωγικές παρεμβάσεις της ερευνητικής ομάδας. Οι μαθητές/τριες καλλιέργησαν βασικές ερευνητικές ικανότητες, ξεπερνώντας δισταγμούς και τη μαθημένη παθητική στάση και ταυτόχρονα ενδυναμώθηκαν μέσα από τη συνεργασία τους με τους ερευνητές και την υποβοηθούμενη, ολοένα και μεγαλύτερη ανάληψη δικής τους πρωτοβουλίας. Οι δυσκολίες που συνάντησαν αφορούσαν κυρίως στην ανάληψη ενός πιο ενεργητικού ρόλου, στη χρήση των ερευνητικών εργαλείων και στη συνέπεια ως προς συνεργασία των ομάδων εκτός των πλαισίων που θέτει το ωρολόγιο σχολικό πρόγραμμα.

Στην εργασία που δημοσιεύσαμε με βάση την έρευνα αυτή αναλύονται οι αντιλήψεις μαθητών σχετικά με το τι είναι και πώς μπορεί να γίνει αειφόρο το σχολείο τους. Ακόμα, συζητούνται τα μαθησιακά οφέλη, αλλά και οι προκλήσεις που ενέχει η ενεργητική εμπλοκή των παιδιών ως ερευνητών τόσο στην εκπαιδευτική διαδικασία, όσο και στην έρευνα ως μεθοδολογία και εφαρμογή, επιχειρώντας να συμβάλλουμε με τον τρόπο αυτό στον επιστημονικό διάλογο για τη συμμετοχή των μαθητών στην έρευνα ως μία διάσταση του αειφόρου σχολείου.

Ο σύνδεσμος της δημοσίευσής μας στο επιστημονικό περιοδικό «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία» και η πλήρης αναφορά:

Δασκολιά Μ., Κέκερη, Ε., & Τσεβρένη, Ι. (2020). Τα παιδιά ως ερευνητές στο πλαίσιο του αειφόρου σχολείου. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία, 2(2), 1-18. https://doi.org/10.12681/ees.22975

#Students_Researchers #SustainableSchool #SustainabilityEducation #EnvironmentalEducation