Στη σημερινή μας ανάρτηση, εστιάζουμε σε ένα από τα κείμενα που περιλαμβάνονται στο τελευταίο τεύχος (αρ. 2, τόμ. 5, 2023) του επιστημονικού περιοδικού «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία», που εκδίδει η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΕΛ.Ε.ΕΤ.Π.Ε.Α.).
Πρόκειται για το άρθρο με τίτλο ‘Νοηματοδότηση της έννοιας της «αειφορίας» μέσα από τις αφηγήσεις εκπαιδευτικών της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για την πρακτική τους.’, που υπογράφουν οι κ.κ. Αικατερίνη Νταή και Μαρία Δασκολιά. Σε αυτό παρουσιάζονται τα ευρήματα μιας αφηγηματικής έρευνας σχετικά με τους τρόπους νοηματοδότησης της έννοιας της «αειφορίας» από εκπαιδευτικούς που ασχολούνται συστηματικά με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΠΕ/ΕΑΑ).
Η έννοια της «αειφορίας» αποτελεί πρόκληση, εξαιτίας τόσο της δυσκολίας και αμφισημίας στη νοηματική της απόδοση, όσο και της αμφιλεγόμενης από πολλούς φύσης και σκοπιμότητάς της. Πρόκληση αποτελεί και για τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς η ενσωμάτωση της «αειφορίας» στην εκπαιδευτική πράξη. Αρκετές από τις έρευνες τα τελευταία χρόνια προσανατολίζονται στην κατανόηση των τρόπων που οι εκπαιδευτικοί την προσεγγίζουν και την εντάσσουν στη διδακτική τους πρακτική.
Η έρευνα που παρουσιάζεται στο άρθρο αυτό βασίστηκε στο αφηγηματικό παράδειγμα έρευνας (narrative research), μια ερευνητική παράδοση που αποκτά ολοένα και πιο διακριτή θέση στον χώρο της ποιοτικής έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες και στις επιστήμες της εκπαίδευσης, η οποία θέτει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τη βιωμένη εμπειρία των ανθρώπων μέσα από και όπως αυτή απεικονίζεται στις αφηγήσεις τους. Με βασικό ερευνητικό εργαλείο την «αφηγηματική συνέντευξη», μια ανοικτή, μεγάλης διάρκειας και σε βάθος συζήτηση, τρείς γυναίκες εκπαιδευτικοί της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, με προέλευση από τις Φυσικές Επιστήμες, οι οποίες ασχολούνται συστηματικά με την ΠΕ επί σειρά ετών, προσκλήθηκαν να μιλήσουν και να τοποθετηθούν ελεύθερα, η καθεμία χωριστά και με τους δικούς της όρους, και σε στενή αλληλεπίδραση με την ερευνήτρια, πώς νοηματοδοτούν οι ίδιες την «αειφορία» και ποια θέση καταλαμβάνει η έννοια αυτή στη διδακτική τους πρακτική.
Με αφετηρία την ανάλυση των τριών αφηγηματικών ιστοριών και στη συνέχεια τη σύνθεσή τους και την κατασκευή της «συλλογικής ιστορίας» τους, προέκυψαν αρκετά σημεία ως πλαίσιο για συζήτηση και αναστοχασμό, όπως:
- Η αμηχανία, αδυναμία και γενικότερη δυσχέρεια που αντιμετωπίζουν και οι τρεις εκπαιδευτικοί στη νοηματοδότηση της έννοιας της «αειφορίας», με πιο πρόσφορη και κυρίαρχη τη σύνδεσή της, σε θεωρητικό επίπεδο κυρίως, με την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάγκη διαφύλαξης και διαχείρισης των φυσικών πόρων.
- Η σύνδεση της αλλαγής της προσωπικής συμπεριφοράς και των καθημερινών συνηθειών των μαθητών (και των πολιτών ευρύτερα) με την επίτευξη της αειφορίας, μέσω της καλλιέργειας αξιών αλλά και μεταφοράς του προσωπικού συστήματος αξιών των ίδιων των εκπαιδευτικών στους μαθητές τους.
- Η έκφραση σχετικής δυσπιστίας και επιφυλακτικότητας απέναντι στην ίδια την έννοια της «αειφορίας» και στην εισαγωγή της στην εκπαίδευση, σε σχέση με την ικανότητα αυτής της επιλογής να συμβάλλει στην επίλυση των υπαρχόντων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ΠΕ στο ελληνικό σχολείο, μέσω μιας «άλλης εκπαίδευσης», αλλά και ένας προβληματισμός για την έλλειψη μέσων και πόρων και για τα εμπόδια που θέτει το γενικότερο κοινωνικό και εκπαιδευτικό περιβάλλον.
Το άρθρο αναδεικνύει επίσης τη συμβολή της αφηγηματικής προσέγγισης στη διαμόρφωση μιας γόνιμης και δημιουργικής αναστοχαστικής διαδικασίας, που οδήγησε τις εκπαιδευτικούς να επανατοποθετηθούν απέναντι σε προηγούμενες θέσεις και απόψεις τους και να εμπλουτίσουν ή/και να επεκτείνουν αρχικές δηλώσεις τους, να συνδέσουν την έννοια της αειφορίας με αρχές και αξίες που ενυπάρχουν στις προσωπικές τους θεωρίες και να τις αναθεωρήσουν.
Η παρούσα έρευνα αποτελεί μέρος ευρύτερου ερευνητικού προγράμματος που υλοποιεί από το 2019 το ΕργΠΕ-ΕΚΠΑ με άξονα και μεθοδολογία την αφηγηματική προσέγγιση στην εκπαίδευση και με στόχο τη νοηματοδότηση εννοιών και φαινομένων της θεωρίας και της πράξης της ΠΕ/ΕΑΑ στη χώρα μας με βάση τη βιωμένη εμπειρία.
Εδώ η πλήρης βιβλιογραφική αναφορά:
Νταή Α., & Δασκολιά Μ. (2023). Νοηματοδότηση της έννοιας της «αειφορίας» μέσα από τις αφηγήσεις εκπαιδευτικών της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για την πρακτική τους. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία, 5(2), 1–24. https://doi.org/10.12681/ees.35423
#NarrativeInquiry #Sustainability #SustainabilityEducation #EnvironmentalEducation 
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου